حسابداری در گذر زمان

حسابداری در گذر زمان

حسابداری امروز قدمتی نزدیک به ۶۰۰۰ سال دارد و نخستین مدارک کشف شده حسابداری به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد که مربوط به حکاکی پرداخت دستمزد تعدادی کارگر بر روی لوحه های سفالین از تمدن سومر در بابل می باشد.

و اما اولین انبارداری جهان

دفترداران مصر باستان سوابق بسیار دقیق موجودی کالاهای انبار سلطنتی را نگه می‌داشتند. دقت این اسناد با مجازات سریع و شدید در صورت کشف محاسبه اشتباه تضمین می‌شده که در این زمینه باستان شناسی به نام دکتر گونتر درایر برچسب‌های استخوانی ۵۳۰۰ ساله حکاکی شده‌ای را با علائم و متصل به کیسه‌های روغن و کتان در ابیدوس، مقبره مصری شاه عقرب کشف کرده است که نشان از برچسب گذاری محصولات در آن زمان بوده است.

حسابداری در تاریخ ایران

پیشینه حسابداری در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر می گردد که در این سرزمین پا گرفت و مدارک حسابداری بدست آمده با ۲۵ قرن قدمت، گواه بر پیشرفت این دانش در ایران باستان است. بطور مثال حسابداری سیاق که احتمالا در دوران سلجوقیان تکامل یافته، روشی است که بر اساس آن، حساب جمع و خرج هر ولایت در دفتر مربوط به آن ولایت ثبت و در عین حال یک دفتر اصلی در مرکز نگهداری می شده است که خلاصه جمع و خرج هر ولایت به طور جداگانه در صفحات مربوط، در آن به خط سیاق نوشته می شده است. این روش در دوران قاجاریه تکمیل شد و کتب خمسه(دفاتر پنج گانه) برای گروههای عمده مخارج نیز نگهداری می شده است که با ورود فراورده های صنعتی و رسوخ موسسات و شرکتهای خارجی به ایران شیوه های توزیع و حسابداری بسیار پیشرفت کرد.

نشانه ای از اولین بایگانی اسناد مالی ایران

مجموعه ای از لوحه‌ها قدیمی در سال‌های ۱۹۳۳-۱۹۳۴ و ۱۹۳۶-۱۹۳۸ به وسیله کاوشگران آمریکایی در پرسپولیس کشف شد و مجموعه دوم در بخش جنوب شرقی به وسیله ژ.ژ. کامرون با نام سنتی لوحه‌های قلعه و لوحه‌های خزانه‌ کشف گردید. الواح مزبور به تعداد ۱۲۹ مجموعه‌اند و سال‌های سی‌امین سال پادشاهی داریوش تا هفتمین سال سلطنت اردشیر اول را در بر می‌گیرند. به استثنای یک لوح اکدی که در زمستان نوشته شده است.

دوران تحول

به نظر می رسد که کاربرد قاعده جمع و خرج در مورد حساب های صندوق نخستین گام در راه پیدایش سیستم نوین حسابداری بوده باشد. بدین معنی که صندوقدار در ازای وجوهی که دریافت می کرد بدهکار و در مقابل مبالغی که می پرداخت بستانکار می شد. این قاعده در مورد حسابهای مشتریان نیز بکار می رفت و آنان در ازای وجوهی که قرض می گرفتند و یا کالایی که به نسیه می خریدند بدهکار و در مقابل وجوهی که می پرداختند بستانکار می شدند و بدین ترتیب مانده حساب آنها معین می شد و پس از آن سیستم دفترداری دوطرفه به آرامی و در پی مجموعه ای از ابداعات پیاپی در فاصله سالهای ۱۲۵۰-۱۳۵۰ میلادی در چند جمهوری کوچک ایتالیا زاده شد و تکامل یافت و شهرهای فلورانس، ونیز و جنوا پیشرو این تحول بودند و به رغم تحولات شگرف اقتصادی، اجتماعی و دگرگونی و پیچیدگی و توسعه معاملات و سازمانهای تجارتی از قرن شانزدهم تا عصر حاضر، عناصر اصلی سیستم دفترداری دوطرفه همچنان بدون تغییر باقی مانده است.

از انقلاب صنعتی تا امروز

سسیتم ثبت دوطرفه که به اعتبار ابداع ان در ایتالیا، سیستم حسابداری ایتالیایی نیز نامیده می شود به سرعت در سراسر اروپا رواج یافت و در طول قرن هجدهم تقریبا کلیه موسسات مالی و تجاری بزرگ، این شیوه حسابداری را بکار می بردند. اما اروپای قرن هجدهم آبستن تحولاتی شگرف بود. انقلاب صنعتی در نیمه دوم این قرن آغاز و تا پایان نیمه اول قرن نوزدهم تداوم یافت و تحولات و تغییرات وسیع اقتصادی و اجتماعی را در پی داشت تا اینکه امروز در گذر زمان تکنیکهای گزارش اطلاعات مالی برای تصمیم گیریهای مدیریت تکامل یافت و با ارایه و توضیح مدلهای مقداری، امکان اتخاذ تصمیمات درست براساس اطلاعات موجود، تسهیل گردید.

اولین نرم افزار حسابداری در چه زمانی طراحی شد؟

با ظهور رایانه و دارا بودن مزایائی از قبیل سرعت و دقت بالای آن در پردازش اطلاعات، نیاز به حجم فضای کمتر، کاهش زمان، دستیابی به اطلاعات دقیق و جزئی در سایه منفعت و هزینه های بهینه آن منجر شد که این فناوری به سرعت جای خود را در فعالیت های گوناگون از جمله حسابداری، به دست بیاورد.

طراحی اولین نرم افزارهای حسابداری به دهه ۶۰ برمی گردد. از اولین سیستمهای عامل که کامپیوترها و نرم افزاهای رایانه ای را راه می انداخت سیستم عامل Dos بود و اولین زبانهای برنامه نویسی تحت سیستم عامل Dos که مورد آموزش و استفاده قرار می گرفت زبانهایFortran، Pll، Cobol و بعد Pascal و بعد quatropro و foxpro برای برنامه نویسی استفاده می شد.